Güclü ordu mifi: “Rusiya meydan oxumaq istədiyi Qərbdən çox zəifdir
Polemika
Güclü ordu mifi: “Rusiya meydan oxumaq istədiyi Qərbdən çox zəifdir
“Təxminən 200 il əvvəl alman strateqi Karl Fon Klauzevitz demişdi ki, müharibə iradə yarışmasıdır. Bu baxımdan, vətənlərini şiddətlə müdafiə edən ukraynalıların işğalçı Rusiya qüvvələrinə qarşı üstünlüyü var. Ancaq müharibədə qalib gəlmək üçün iradəni hərbi yolla dəstəkləmək lazımdır və bu, sənaye və iqtisadi güc tələb edir. Rusiya hazırda Ukrayna üzərində üstünlüyə malik ola bilər, lakin o, son nəticədə meydan oxumaq istədiyi Qərbdən çox zəifdir”.
Polemika.az “Project Syndicate”a istinadla xəbər verir ki, bunu Avropa Siyasi Araşdırmaları Mərkəzinin təmsilçisi Daniel Qros bildirib.
O qeyd edib:
“İqtisadi və sənaye gücü baxımından Rusiya ən yaxşı halda orta ölçülü dövlətdir. Onun istehsal məhsulu Almaniyanın yalnız yarısıdır və ÜDM-i İtaliya ilə eyni ölçüdədir. Avropa Birliyinin ümumi ÜDM-i Rusiyadan təxminən 10 dəfə çoxdur. Bu, Qərbin cəzalandırıcı sanksiyalarının yeni raundu öz təsirini göstərməyə başlamazdan əvvəlki göstəricidir.
Böyük iqtisadiyyatını nəzərə alaraq, bu, Avropa etibarlı müdafiə imkanları yaratmağa imkan verə bilər. Avropa ölkələri NATO-nun hər il ÜDM-in 2%-ini müdafiəyə xərcləmək öhdəliyini yerinə yetirmək üçün xərcləri orta hesabla ÜDM-in cəmi 0,5%-i qədər artırmalıdırlar. Nəzərə alsaq ki, bu ölkələrdə ümumi dövlət xərcləri hazırda ÜDM-in orta hesabla 45%-ini təşkil edir, bu, tamamilə mümkün görünür.
Hətta hərbi sahədə geridə qalmış Almaniya üçün belə bu yaxınlarda elan edilmiş 100 milyard avroluq (109 milyard dollar) qısamüddətli müdafiə investisiyası ÜDM-in yalnız 2,5%-ini təşkil edir. Rusiya, öz növbəsində, yəqin ki, ÜDM-nin 4%-dən çoxunu müdafiəyə ayırır - bu, geniş ərazisini birləşdirmək üçün bahalı infrastrukturu saxlamalı olan ölkə üçün əhəmiyyətli bir yükdür.
Müdafiə xərcləri Rusiya iqtisadiyyatının əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil etsə də, bu məbləğin özü, xüsusən də “böyük güc” standartlarına görə olduqca təvazökardır. Almaniyanın 50 milyard dollar xərcləməsi ilə müqayisədə, Rusiya 2020-ci ildə müdafiəyə təxminən 60 milyard dollar xərcləyib. Bu xərclər səviyyəsində və Rusiya idarəçiliyinə bürünmüş korrupsiyanı nəzərə alsaq, uzunmüddətli münaqişəni davam etdirə bilən, böyük nüvə qüvvəsini qoruyub saxlaya bilən və qlobal miqyasda böyük güc ambisiyalarını irəli sürə bilən böyük müasir döyüş qüvvələrinin yaradılması həqiqətən heyrətamiz bir nailiyyət olardı”.
Daha sonra Daniel Qros qeyd edib:
“Bu, Rusiyanın iddia edə bilməyəcəyi bir haldır. Əslində, deyəsən, Rusiyada “Potyomkin ordusu” var. “Potyomkin” termini “Yeni Rusiya”nın qubernatoru Qriqori Aleksandroviç Potyomkinlə bağlıdır. Onun 1787-ci ildə yeni əldə edilmiş Krımı və ətraf əraziləri təftiş etmək üçün səyahətə çıxan Böyük Yekaterinanı heyrətləndirmək üçün saxta qəsəbələr tikdiyi deyilir. Lakin "Potyomkin kəndləri" əhvalatı, əslində, mifdir və tarixçilər çariçanın səyahətdə gördükləri ilə razılaşmırlar. Görünür, reallıqda Potyomkin Krım və onun ətrafındakı infrastruktura xeyli sərmayə qoyub, lakin yeni fəth edilmiş ərazini Rusiyanın qalan hissəsi ilə əlaqələndirmək üçün resursları olmayıb.
Nəticədə infrastrukturun zəifliyi, logistik imkanların qurulmasında uğursuzluq 60 il sonra Krım müharibəsi zamanı Rusiyanın özünü ingilis və digər Avropa qüvvələrinə qarşı müdafiə etmək qabiliyyətinə ciddi şəkildə mane olub. Bu gün Ukraynadakı qoşunların ərzaq və yanacaq çatışmazlığı ilə üzləşməsi ilə bağlı xəbərlər Rusiyanın bundan dərs almadığını göstərir.
Yeri gəlmişkən, logistika hər zaman orduda korrupsiyaya ən həssas sahədir.
Rusiya ordusunun resurs çatışmazlığının nəticələrini başa düşmək bizdən təkcə Ukraynada baş verənlərə deyil, həm də - və bəlkə də daha önəmlisi - olmayanlara da nəzər salmağı tələb edir. Başlanğıc üçün, Rusiya rabitə və digər elektron idarəetmə sistemlərini məhv edə bilməyib.
Rusiyanın istənilən hərbi hücumu “dağıdıcı” kiberhücumlarla dəstəkləyəcəyi mifi çoxdan geniş yayılmışdı. Lakin bu təhlükə reallaşmayıb, ehtimal ki, Ukrayna kibermüharibə imkanları daha böyük istedadlar fonduna və ABŞ texnologiya nəhənglərinin “nou-hau”larına əsaslanan Qərb kəşfiyyat agentliklərinin dəstəyinə malik olduğundandır.
Əslində, işğal başlamazdan bir neçə saat əvvəl “Microsoft” Ukrayna nazirlikləri və maliyyə institutlarının məlumatlarını silmək məqsədi daşıyan zərərli proqramı aşkar edib və bloklayıb. Şirkət daha sonra istifadəsinin qarşısını almaq üçün kodu digər Avropa ölkələri ilə paylaşıb.
Eyni şəkildə, “SpaceX” ölkədə internet kəsilmələrini aradan qaldırmaq üçün Ukraynaya “Starlink” internet terminalları göndərib. Ölkədə peyk-internet sisteminin işə salınması vaxt aparacaq, çünki çoxlu sayda baza stansiyaları yerləşdirilməlidir. Amma bu, illərin yox, həftələrin məsələsidir.
Rusiyanın Ukraynadan təxminən 10 dəfə çox təyyarəyə sahib olmasına baxmayaraq, Ukraynanın hava məkanına nəzarəti tam təmin olunmayıb. Bəli, Rusiya işğalın ilk günündə radarları və aerodromları sıradan çıxarmaq üçün çoxlu raketlər buraxıb. Lakin birinci yaylım atəşinin ardınca ikincisi alınmayıb, çünki Rusiyanın dəqiq idarə olunan raketlər və digər bahalı hərbi sursat ehtiyatı məhduddur.
Üstəlik, Rusiya pilotlarının təcrübəsi azdır. Yəqin ki, dəqiq idarə olunan silahlar kimi, effektiv pilot təlimi də bahalı olduğundan. Nəhayət, mühüm silahların çatdırılması sistemləri müasir deyil.
Putin bu müharibəyə böyük miqdarda dəqiq idarə olunan raketlərlə və ya böyük valyuta ehtiyatı ilə girə bilərdi. O, sonuncunu seçib. İndi o ehtiyatların yarısı Qərbin görünməmiş sanksiyaları ilə bağlandığından, yəqin ki, bu qərarından peşmandır. Rusiyanın silah istehsalını sürətlə artırmaq üçün məhdud imkanlarını, xüsusən də onun artıq xaricdən ala bilməyəcəyi vəsait tələb edən mürəkkəb silah sistemlərinin istehsalını nəzərə alsaq, Putinin Ukraynadakı müharibəsini davam etdirmək perspektivləri məhdud görünür.
Eyni motivasiyalı iki rəqib arasında mübarizədə geniş iqtisadi və sənaye gücü həlledicidir. Putin müharibəyə zəif maddi başlanğıc nöqtəsindən başlayıb. O, Avropanı öz müdafiəsinə sərmayə qoymağa təşviq etdi. O, Rusiyanı iqtisadi tənəzzülün demoralizasiya kursuna çıxarıb. Hər şeydən əvvəl o, ukraynalıları azadlıqları uğrunda şiddətli mübarizə aparmağa sövq edib.
Əgər ukraynalılar ilkin hücuma tab gətirə bilsələr, onların qətiyyəti potensial olaraq qeyri-məhdud Qərb dəstəyi ilə birlikdə Putin müharibəsinin axınını və Putin rejiminin aqibətini dəyişə bilər”.
