Bayraqları bayraq yapan nədir?
Polemika
Bayraqları bayraq yapan nədir?
Tarixdə bəzi bayraqların simvolik xüsusiyyət daşıdığının şahidi oluruq. Ölkə bayraqları düşündüyümüzdən daha mürəkkəb və maraqlı ola bilər. Bayrağa baxıb onun rənglərini, formalarını və naxışlarını qiymətləndirmək asandır, lakin bayraqların niyə məhz bu şəkildə hazırlandığını bilmirik.
Dörtkünc olmayan tək bayraq:
Nepalın bayrağı kvadrat və ya düzbucaqlı deyil. Bu xüsusiyyət onu dünyada düzbucaqlı olmayan yeganə bayraq edir.
1962-ci ildə Nepalın bayrağı kimi rəsmi olaraq qəbul edilmişdir. Bayraqda cəsarəti ifadə edən tünd qırmızı fon və sülh rəmzi olan bayrağı əks etdirən mavi zolaq var. Hər üçbucaqda iki simvol, günəş və ay var. Günəş sarayı, ay isə 1951-ci ilə qədər ölkəni idarə edən “Rəna” ailəsini təmsil edir. Bayrağın mənşəyi 2000 il əvvəl Hindu bayrağına gedib çıxır. Qırmızı həm də Nepalın milli simvolu olan rhododendronun(meşə gülü) rəngidir.
Simvolların da mənası var:
Bayraqlarda istifadə olunan çoxlu universal simvollar var. Hər bayrağın simvolu yoxdur, lakin adətən simvolu olanlar; günəş, ay, ulduzlar, xaç, üçbucaqlar və kvadratlar. Bu simvollardan bəzilərinin hər bir ölkə üçün mühüm mənaları var. Məsələn, Yaponiya "doğan günəş ölkəsi" kimi tanınır və buna görə də bayrağının ortasında günəşi təmsil edən dairəvi forma malikdir. Yaponiyanın dövlət bayrağı "Hinomaru" adlanır. Bu bayraq 19-cu əsrin sonlarına doğru qəbul edilmiş və istifadə olunmağa başlamışdır. Yaxşı, bayrağın mənası nədir deyə soruşsanız; Bayraqdakı ağ fonda qırmızı dairə ölkədən çıxan günəşi təmsil edir. Hinomaru sözünün mənası da elə “günəş dairəsi” deməkdir.
Xaç:
Xaç bir çox bayraqda görünür və tez-tez xristianlığı təmsil etmək üçün seçilirdi. Onu Gürcüstan, İngiltərə, Norveç, İsveç və Danimarka bayraqlarında görmək olar. Xristianlığı təmsil etmək üçün istifadə edilən başqa simvollar da var, lakin ən çox istifadə edilən xaçdır.
Qeyd etməliyik ki, italyan ananın qızı 2009-cu ildə Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə müraciət edərək, sinif otağında üzərində xaç olan bayrağa etiraz etdikdən sonra məhkəmə milli bayraqlardakı xaçın dini simvol və ayrı-seçkilik simvolu olduğuna qərar verib. Qərar Danimarka, İsveç, Norveç və Finlandiya kimi bir çox Avropa ölkəsinin bayraqlarında xaçın götürülməsini gündəmə gətirib.
Dünyanın ən qədim bayrağı:
Bayraqlar yüz illərdir istifadə olunur, lakin ölkələr inkişaf etdikcə dəyişə bilər. Bununla belə, dünyada dəyişmədən istifadə edilən ən qədim ölkə bayrağı Danimarka bayrağıdır. Mərkəzindən üfüqi şəkildə keçən tək ağ zolaq ilk dəfə 1625-ci ildə istifadə edilmişdir və bu gün də eyniylə qalır. Lakin dizaynın özü 1219-cu ildə yaradılmışdır. Dizayn "Dannebrog" (Danimarka parçası) kimi də tanınır. Dünyanın ən qədim bayrağı kimi tanınan nadir bayraqlardan biri sayılan Danimarka Bayrağı Xristianlığın simvolu olaraq ağ xaçla, qırmızı isə tökülən qanı ifadə edir.
Dünyanın ən yeni bayrağı:
Dünyanın ən yeni bayrağı Cənubi Sudanın bayrağıdır. 9 iyul 2010-cu ildə qəbul edilmişdir. 2-ci Vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra hazırlanmışdır. Bayraq 2005-ci ildə hazırlansa da, 2011-ci ildə Cənubi Sudan müstəqillik qazanana qədər rəsmiləşdirilmədi.
Bayraq yaşıl, qırmızı, qara, mavi və sarı ulduz simvolundan ibarətdir. Bayraqda üç üfüqi zolaq, solda mavi üçbucaq və ortada sarı ulduz var. Cənubi Sudan üçün qırmızı öz ölkələrinin müstəqilliyi üçün tökülən qanı, yaşıl rəng təbiəti və ölkələrin torpaqdan əldə etdiyi təbii sərvəti, qara rəng isə insanları təmsil edir. Mavi rəng Nil çayının simvoludur və orada oturan sarı ulduz birliyi təmsil edir. Hər rəng arasında ağ xətlər var və onlar sülhü təmsil edir.
Zəfər bayrağı:
Azərbaycan bayrağı qırmızı, mavi və yaşıl olmaqla üç rəngdən ibarətdir.
Mavi rəng türk zadəgan cəmiyyətində türkçülük ideyası ilə bağlıdır. Türklərin səmanın rəngini vurğulaması ilə bağlı müxtəlif fərziyyələr də var. Bu baxımdan göy mavisi simvolik məna daşıyır. Yaşıl rəng İslam sivilizasiyasına və İslam inancına mənsub olduğunu göstərir. Qırmızı rəng sivilizasiyanı təmsil edir. Bu, müasir cəmiyyətin qurulması, demokratiyanın inkişafı kimi ümumbəşəri dəyərlərin göstəricisidir. Bu bayrağın bu üç rəngi; Milli türk mədəniyyətinin, müsəlman inancının və müasir Qərbin demokratik prinsiplərinin simvoludur.
Ayzel
