Tələbə təqaüdləri necə təyin edilir?

Tələbə təqaüdləri nə əsasda təyin edilir? Bu sual əksər tələbələrin və valideynlərin maraqlandığı əsas məsələlərdən biridir. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 6 fevral tarixli qərarı ilə müəyyən edilmiş qaydalara əsasən, ali təhsil müəssisələrində əyani təhsil alan tələbələr təqaüd alma hüququna malikdirlər. Bu hüquq, tələbənin dövlət sifarişi, dövlət hesabına və ya ödənişli əsaslarla təhsil almasından asılı olmayaraq, ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisinə (ÜOMG) əsaslanır.

ÜOMG hesablanma qaydası

ÜOMG, tələbənin tədris proqramını mənimsəmə səviyyəsini göstərən əsas kriteriyadır. ÜOMG, tələbənin fənlər üzrə topladığı balların, həmin fənnə görə qazandığı kreditlərin hasillərinin cəmlənməsi ilə hesablanır. Bu cəm, həmin semestrdə tədris olunan fənlərin müvafiq kreditlərinin cəminə bölünərək müəyyən edilir.

İxtisas üzrə təqaüd alan tələbə sayı

Ali təhsil və orta ixtisas təhsili müəssisələrində hər tədris ili üçün ixtisaslar üzrə təqaüdlərin sayı, həmin ixtisaslar üzrə dövlət sifarişi və dövlət hesabına təhsil alan tələbələrin sayına bərabərdir. Təqaüdlərin sayı, həmçinin dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin həcmi ilə də müəyyən olunur. Qiyabi təhsil alan tələbələrə görə nəzərdə tutulan təqaüd yerləri, ikinci tədris semestrindən etibarən həmin ixtisas üzrə təqaüd yerlərinə əlavə edilir.

Təqaüd alacaq tələbələrin seçilməsi

İmtahan sessiyasının nəticələrinə əsasən ÜOMG-yə görə ən yüksək baldan başlayan sıralamaya uyğun növbəti semestr üçün təqaüd alacaq tələbələrin siyahısı müəyyən edilir. Eyni tədris ili üzrə eyni ixtisasda təqaüd alacaq tələbələrin siyahısı hazırlanarkən tədris dili nəzərə alınmır.

Təqaüd növləri

Təqaüd hüququ qazanan tələbələrə təqaüdlər aşağıdakı kimi təyin olunur:

• “Əlaçı” təqaüdü: Fənlər üzrə göstəriciləri 91-100 bal olan tələbələrə verilir.
• “Həvəsləndirici” təqaüd: Fənlər üzrə göstəriciləri 71-100 bal olan tələbələrə verilir. Bu halda ən azı bir fəndən akademik göstəricisi 91-100 olmalıdır.
• “Adi” təqaüd: Fənlər üzrə göstəriciləri 51-100 bal olan tələbələrə verilir.

Üstünlük kriteriyaları

Təqaüd almaq hüququ olan tələbələrin siyahısında sonuncu yerə bir neçə iddiaçı olduğu halda, ilk tədris ilinin ikinci semestrində ali təhsil müəssisəsinə qəbul imtahanından topladığı bal, sonrakı semestrlərdə isə əvvəlki semestrdəki ÜOMG-yə görə üstünlük verilir. Əgər təqaüd yerləri müvəffəq qiymət alanlardan çox olarsa, qalan təqaüd yerləri fakültənin elmi şurasının qərarı ilə həmin kursun digər ixtisasları üzrə təhsil alan tələbələrə verilir.

Xüsusi hallar

Bakalavriat səviyyəsinə dövlət sifarişi ilə qəbul olunan və 600-dən çox bal toplayan tələbələrə birinci tədris ilinin birinci semestrində “əlaçı” təqaüd, digər halda isə “adi” təqaüd təyin olunur. Tələbə, bir təhsil müəssisəsindən digərinə köçürüldükdə, təqaüd də köçürüldüyü təhsil müəssisəsində həmin ixtisas üzrə təqaüd almaq hüququ olan tələbələrin siyahısına uyğun olaraq verilir.

Təqaüdün dayandırılması

Tələbənin ali təhsil və ya orta ixtisas təhsili müəssisəsindən xaric olunduğu gündən təqaüd dayandırılır və həmin ixtisas üzrə ÜOMG sıralamasında növbəti yer tutan digər tələbəyə verilir.

Bu qaydalar, tələbələrin təhsil səviyyəsini yüksəltməyə və onları daha yaxşı nəticələr əldə etməyə motivasiya edir. Təqaüd sisteminin ədalətli və şəffaf şəkildə idarə olunması tələbələrin inkişafına böyük töhfə verir.